دلایل عدم تحقق طرح‌های توسعه شهری در ایران با توجه به جایگاه برنامه‌ریزی
دلایل عدم تحقق طرح‌های توسعه شهری در ایران با توجه به جایگاه برنامه‌ریزی
به طور کلی ، مبانی تهیه ی طرح های شهری در ایران برگرفته از مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و نیز متکی بر قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی است ؛ اما سرمنشا نظرب آن از جریان های توسعه ی شهری در سطح جهانی سرچشمه می گیرد . جریان توسعه ی شهرنشینی در ایران نسبت به جوامع صنعتی با یک قرن تاخیر ، رخ داد ، هر چند فرآیند و حتی خصوصیت شهرنشینی در کشورهای توسعه نیافته به کلی با کشورهای صنعتی متفاوت است و در واقع یک جریان برونزا تلقی می شود ، اما در اصل حاصل کار دارای تفاوت ماهوی نیست . حاصل توسعه ، شکل گرفتن تجمعات عظیم انسانی و اسکان در مجموعه های فاقد انتظام شهری است .
در حال حاضر مبانی نظری تهیه ی طرح های شهری در ایران متکی بر مدل شناخت – تحلیل – طرح است .
اگر چه این طرح‌های توسعه‌ی شهری ، به ویژه طرح‌های جامع با صرف هزینه و وقت زیادی تهیه شده‌اند و تاثیرات خوب و قابل توجهی در منطقه‌بندی کاربری‌ها و رعایت ضوابط و مقررات ساختمانی داشته‌اند ، لکن به دلایلی امکان تحقق بخشیدن به همه اهداف مورد نظر فراهم نشده است . به عبارت صریح‌تر مکانیسم توسعه‌ی شهری در تناقض با طرح جامع شهری سنتی می‌باشد . چرا که این طرح‌ها ، از انطباق با تحولات و تصحیح فرآیندها عاجز می باشند .
بررسی ها و مشاهدات نشان داده است که طرح‌های توسعه ی شهری در خوش‌بینانه‌ترین حالت به بیش از نیمی از اهداف خود دست نیافته اند . دلایل این امر را می‌توان در نظام برنامه‌ریزی و جایگاه این طرح‌ها در این نظام ، همینطور در تهیه و تدوین طرح‌ها و نهایت در اجرا دید .
دلایل اصلی دلایل عدم تحقق طرح‌های توسعه شهری
با توجه به جایگاه برنامه‌ریزی شهری در نظام برنامه‌ریزی کشور و همینطور عدم توجه به برنامه‌ریزی منطقه‌ای و همینطور طرح های آمایش سرزمین طرح‌های توسعه‌شهری به دلایل زیر با مشکلاتی در اجرا مواجه شده است
– عدم امکان پیش‌بینی‌های صحیح در حوزه‌های مختلف مانند جمعیت ، اشتغال ، مسکن و بخش‌های اصلی اقتصادی
– عدم توجه به چگونگی تامین مالی طرح‌ها و نبود ارتباط منطقی بین بودجه سالانه و بودجه طرح‌ها ، همینطور عدم توجه به بازتاب‌های اقتصادی طرح
– فقدان تناسب بین مسائل و مشکلات واقعی شهری و اهداف و عملکردهای طرح های توسعه ؛ برنامه‌ریزی غیرواقع‌گرا و صلب
– بی‌توجهی به نقش مردم و خواست و نیاز آن‌ها در تهیه طرح‌های تویعه شهری
– عدم توانایی اجرایی بخش‌های مختلف حاکمیت شهری و منطقه‌ای
– طولانی شدن زمان تهیه‌‌ی طرح‌ها و فاصله گرفتن طرح‌های عملیاتی از واقعیات و مسائل جدی شهری
