تأثير مساجد بر بافت شهر در شهرسازی اسلامی
تأثير مساجد بر بافت شهر:
روند شكل‌گيري و تأثير مسجد بر بافت و ساخت شهري و متقابلاً تأثير معماري و شهرسازي بر ساخت مسجد در بافت قديم شهر مشهد تا اواخر دوران قاجاريه قابل توجه است. تا اين زمان بافت كهن شهر كه در درون ديوارهاي بلند آن محصور و محلات اصلي را شامل مي‌شد. اين محلات تعداد زيادي مراكز مذهبي را در بر مي‌گرفت كه در سلسله مراتب شهري، شكل و عملكرد خاص خود را يافته بودند. مراكز مذهبي و به خصوص مساجد در سلسله مراتب شهري در بافت قديم مشهد به فراخور نقش و اهميت خود داراي اندازه، ابعاد و موقعيت متفاوت بوده، حال آنكه در تمامي آن ها نقاط مشترك بسياري وجود دارد و همين عوامل هستند كه موجب مي‌شوند اين عناصر به شكل محكمي با بافت پيوند خورده و جزء لاينفك آن گردند از طرفي رسالت مذهبي و فرهنگي خود را نيز در ميان ديگر عناصر به بهترين روش ممكن به انجام رسانند. (حقيقت نائيني، 1378: 2)
مساجد عمدتاً در نقاط كليدي، حساس و پر ازدحام شكل گرفته‌اند و با توجه به قرارگيري آن‌ها در سلسله مراتب شهري از خوانايي و نماياني برخوردارندو در مجموع بر معماري و شهرسازي پيرامون خود تأثير گذاشته و يا از آن تأثير پذيرفته‌اند. البته نقش بارگاه رضوي و مسجد گوهرشاد به عنوان شاخص را نمي توان ناديده گرفت (همان منبع: 2)
