تجزیه و تحلیل سهم افتراقی( Shift Share Analysis)

تجزیه و تحلیل سهم افتراقی( Shift Share Analysis) یکی از مدل های اقتصادی در مطالعات منطقه ای و شهری است. که تجزیه و تحلیل مدل اقتصاد پایه در درجه اول برای اطلاعات سال واحد به کار گرفته میشود،مشخصات اقتصادی منطقه ای جمع آوری میشوند؛ فعالیت های پایه اقتصادی محاسبه می شوند و از این اطلاعات در مدل طرح اقتصاد پایه استفاده میشود برای پاسخ به این که چگونه تمام فعالیت های اقتصادی در ناحیه انتظار میرود که به عنوان نتیجه محرک برون زاد در بخش اساسی اقتصاد تغییر کنند. برخلاف ارزیابی نسبتا استاتیک(ایستای) مدل اقتصاد پایه، تجزیه و تحلیل سهم افتراقی تغییرات اقتصادی منطقه ای را از قبیل رشد یا رکود برای یک دوره زمانی منتخب برای تغییرات اقتصادی منطقه معیار مقایسه میکند. آنالیز سهم افتراقی به طور گسترده ای در رویکرد پایه اقتصاد استفاده میشود که رشد یا رکود مشاهده شده صنعت I بین دو نقطه زمانی را ارزیابی میکند.

این رویکردی داینامیک(پویا) است که از اطلاعات دو نقطه زمانی استفاده میکند. عموما روش آنالیز سهم افتراقی می تواند برای هر دو نقطه زمانی اگر اطلاعات در دسترس باشد، استفاده شود. اما بدون مطالعه ای که روی روندهای اقتصادی تاریخی که در داده های اخیر بیشتر باید استفاده شود.

معمولا دوره های زمانی 10-5 ساله برای اکثر تجزیه و تحلیل ها به کار میرود. مهم است که توجه داشته باشیم که خروجی تجزیه و تحلیل سهم افتراقی میتواند به طور قابل ملاحظه ای با استفاده از دوره 5ساله در مقابل دوره 10ساله متنوع باشد. ایده اساسی این جاست که رشد صنعت منطقه ای یا رکود آن ممکن است چندین دلیل داشته باشد؛ بعضی ممکن است صرفا منطقه ای باشد و بعضی از آن ها ممکن است نمایانگر روندهای اقتصاد ملی یا توسعه بزرگ دولت باشد. به طور خاص تری تجزیه و تحلیل سهم افتراقی تغییر بخش صنعت منطقه ای به سه بخش مجزا تقسیم میشود:

سهم رشد ملی( National Growth Share)
سهم ترکیب صنعت( Industrial Mix Share)
سهم رشد منطقه ای( Regional Growth Share)

استفاده از این اطلاعات برای دستیابی به چیزی که رشد اقتصاد منطقه ای را از منطقه مرجع متفاوت یافته است.

اولین قسمت مدل

اولین قسمت رشد اقتصاد منطقه در صنعت i را با رشد اقتصاد عمومی منطقه معیار مقایسه میکند.(سهم رشد ملی یا به اختصار ng_i)

فرض این است که رشد اقتصادی مشاهده شده در یک ناحیه معیار به ناچار در رشد اقتصاد منطقه ای منعکس میشود. در مورد استفاده از اشتغال، سهم رشد ملی، رشد اشتغال مورد انتظار را محاسبه میکند.

بخش دوم

بخش دوم نسبت تغییر اقتصادی را به طور مستقیم نشان میدهد که ترکیب صنعت منطقه ای نامیده میشود.هدف از این بخش ارزیابی این است که در ناحیه مرجع صنایع سریع تر یا آهسته تر در مقایسه با رشد منطقه ای ناحیه مرجع رشد میکنند و این تفاوت مشاهده شده در رشد اشتغال را مربوط به بخش صنعت در منطقه مورد مطالعه میداند. خروجی این ترکیب شناخت این است که منطقه مورد مطالعه برای آن صنعت خاص که سریع تر یا آهسته تر از رشد میانگین در ناحیه مرجع بوده خصوصی شده است یا نه؟

خروجی حاصل از جمع این سه بخش رشد با همدیگر نتیجه زیر میدهد که در واقع مساوی با رشد واقعی(total growth) یا رکود صنعت i در ناحیه مورد مطالعه است.

انتخاب ناحیه معیار برای تجزیه و تحلیل افتراقی اهمیت ویژه ای برای خروجی آنالیز دارد. معمولا یک ناحیه معیار بزرگتر که ناحیه های محلی بخشی از آن هستند به عنوان ناحیه معیار انتخاب میشود. دولت یا ملت یک انتخاب مشترک است. به عنوان جایگزین، ناحیه یک کلانشهر بزرگ ممکن است انتخاب شود اگر سازگار با انگیزه و هدف مطالعه باشد.

منبع:

Research Methods in Urban and Regional Planning, Chapter 4 Understanding Your Regional Economy Xinhao Wang, Rainer Hofe,2007, p.p :69-81