كاربرد سنجش از دور(RS)و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در اكتشاف معادن

چکیده

با توجه به کشف و شناسایی معادن زیادی در چند دهه گذشته در سطح جهان ،کشف ذخایر جدید به‌خصوص در مناطقی که تحت پوشش فعالیت‌های اکتشافی در گذشته بوده‌اند دشوار و دشوارتر می‌شودو هر چه زمان می‌گذرد با کشف شدن معادنی که شواهد و نشانه‌های بیشتری را بروز داده‌اند کاوشگر معدنی به ناچار به‌سوی کشف معادنی باید باشد که از دید تیزبین گذشتگان مخفی مانده‌اند و معمولا آثار عمده‌ای در سطح زمین از خود به‌جا نگذاشته‌اند از دیگر سو علم اکتشاف مواد معدنی نیز به‌صورت یک علم پویا در حال تکوین و تکامل است و با به‌کارگیری فناوری‌های نو به‌سوی یافتن روش‌های نوین و یا پویاتر کردن روش‌های اکتشافی شناخته شده گام برمی‌دارد. لذا آشنایی با روش‌های نوین اکتشاف از جمله ضروریات است در چنین شرایطی عدم به‌کارگیری نیروهای کارآمد و مدیریت با تجربه و آشنا با تکنولوژی‌های روز در حیطه اکتشاف مواد معدنی سبب هدر رفتن سرمایه‌های ملی، از دست دادن زمان جهت دستیابی به معادن جدید و در نتیجه سد کردن توسعه اقتصادی در دید کلان آن می شود.از این رویکی از روش های کم هزنیه و سریع برای پی جویی و اکتشاف مواد معدنی بویژه در نواحی وسیع، استفاده از تکنیک های سنجش از دور می باشد. بررسي‌هاي دورسنجي به دليل داشتن داده‌هايي با ديد وسيع و يكپارچه و محدوده طول موجي مختلف، از بهترين روش‌ها در پي‌جويي كانسارها مي‌باشد. .در این میان اطلاعات ماهواره ای سنجش از راه دور به همراه GIS می تواند بهترین روش و راهکار را برای جغرافیدانان وبرنامه ریزان و دانشمندان مرتبط با این مقوله ارائه نماید. سنجش از راه دور می تواند بهترین پیشنهاد را آن طور که در واقعیت بهتر می نماید برای کاربری زمین ارائه دهد.

کلید واژه ها: سنجش ازدور، اکتشاف مواد معدنی ، اطلاعات ماهواره ای ،سیستم اطلاعات جغرافیایی

مقدمه

.سنجش از راه دور به معنای کاویدن اشیاء وپدیده های روی زمین از فاصله دور می باشد که توسط افزاری به نام ماهواره از فاصله ی دور وخارج از جو زمین انجام می گیردکه طی اقداماتی اطلاعات دریافتی از ماهواره های سنجنده به پایگاههایی در زمین مخابره می شود. اطلاعات دریافتی مورد پردازش قرار گرفته در زمینه هایی گوناگون مورد استفاده می باشد. سنجش از راه دور مقوله ای نوین می باشد که در دنیای امروزی کاربردهای زیادی دارد و با توجه به پیشرفتهای علمی بشر ناگزیر از استفاده از این فناوری می باشد . در زمینه های هواشناسی ، مدیریت منابع طبیعی ، تشخیص و پیش بینی بلایای طبیعی ، زمین شناسی ، برآورد جنگلها و تفکیک آنها از هم، مطالعه در باره ی آبهای روی زمین،جمعیت ومیزان آن ،حمل ونقل جاده ای و ریلی وشهری، برنامه ریزی شهری ، وغیره دور سنجي يا سنجش از دور ( Remote Sensing)دانشي است كه با مشاهده و اندازه گيري يك پديده بر روي سطح زمين از فاصله دور و بدون تماس فيزيكي با آن ، مي تواند اطلاعات ارزنده اي را ارائه نمايد؛ سپس با استفاده از اين اطلاعات در مراحل بعدی و با پردازش و تفسير آنها ، می توان داده هاي مفيدی را استخراج كرد .

يكي از كاربردهاي مهم تكنيك هاي دور سنجي در اكتشاف ذخاير معدني مي باشد
استفاده از داده های ماهواره ای به دليل ميدان ديد فرا منطقه ای ، تکرار داده ها در مدت زمان کم ، دسترسی آسان ، چند باندی بودن ، توانايی بارز سازی و فراهم نمودن تصاوير رنگی جهت انجام مهمترين کارهای صحرايی از قبيل تعيين موقعيت زون های آلتراسيون ، تعيين موقعيت قرار گيری ، نقشه برداری ساختاری و سنگ شناسی به کار گرفته شده و روشن است كه سبب صرفه جويی در زمان ، هزينه ونيروی انسانی با کسب به دقت بيشتر در بررسی های مختلف منابع معدنی شده است به طور کلی روش های دورسنجی می توانند در پتانسیل سنجی و مراحل اولیه اکتشاف مواد معدنی به عنوان ابزاری مناسب جهت کاهش هزینه ها و یافتن محدوده های مستعد اکتشافی، به کار برده شوند

2. تاریخچه اکتشافات فن آوری ماهواره ای

بخش سنجش از دور در سازمان زمين‌شناسي در سال 1362 با هدف بهره گيري از فن آوري روز ماهواره اي در بررسي‌هاي زمين‌شناسي و اکتشافات معدني شکل گرفت. داده هاي ماهواره اي موجود بصورت دو پوشش کامل سراسري از داده‌هاي لندست(TM & ETM) و يک پوشش سراسري داده هاي رادار و بطور پراکنده داده هاي اسپات و کاسموس مي‌باشد.

2-1. مشخصات کلی

امروزه دانشمندان در تلاش‌اند، که از دانش بشری در راستای شناخت هر چه بیشتر محیط و منابع آن بهره ببرند. کانسار‌ها، یکی از این منابع هستند که می‌توانند، به لحاظ اقتصادی نقش مؤثری در توسعه صنایع و امور تولید، تأمین انرژی و تأمین پشتوانه‌های مالی هر کشوری داشته باشند. باید توجه داشت که این منابع در تمام مناطق به صورت همگن، گسترده نشده است. پس برای اکتشاف، در مرحله اول، مطالعات اولیه برای مشخص نمودن مناطقی که باید مورد جستجو قرار بگیرند، صورت می‌گیرد. انجام این مطالعات، نقش چشم‌گیری در استفاده بهینه از امکانات، برای پیشبرد هدف اکتشاف کانسار‌ها، خواهد داشت. یکی از راه‌های انجام مطالعات اکتشاف مواد معدنی، تهیه نقشه زمین‌شناسی و اکتشاف معادن به روش کلاسیک و بازدید محلی و پیمایش‌های صحرایی است که در صورت بهره‌گیری از متخصصین با تجربه، می‌تواند تا حدی راه‌گشا باشد. در این روش، خواص فیزیکی سنگ‌ها و خاک‌ها، مثل کانی‌شناسی، ویژگی‌های هوازدگی، خواص ژئوشیمیایی و اشکال سطحی زمین به کار گرفته می‌شوند تا طبیعت و توزیع واحد‌های زمین‌شناسی را تعیین کنند و همچنین مشخص کنند، که برای اکتشاف فلزات و کانی‌های صنعتی کدام مناطق باید به عنوان اهداف، مورد بررسی‌های اکتشافی قرار بگیرند. تهیه نقشه اختلافات بسیار ظریف کانی‌شناسی، که اغلب برای تمیز قائل شدن بین سازندهای سنگی، یا برای تشخیص زمین‌های بی ثمر در مقابل معادن دارای پتانسیل اقتصادی، بسیار با اهمیت است، از روی زمین و کار میدانی، کاری بسیار مشکل، همراه با صرف هزینه و زمان می‌باشد ( ). امروزه استفاده از فن‌آوری سنجش از دور راه‌گشای این مشکل شده و در فاز مطالعات اولیه می‌تواند اطلاعات بسیار ارزشمندی را برای مدیران، به جهت تصمیم‌گیری فراهم کند. سنجش از دور علم کسب، پردازش و تفسیر تصاویر و اطلاعات و داده‌هایی است که از روی هواپیما یا ماهواره کسب گردیده‌اند. این اطلاعات در واقع ثبت تاثیر بر هم کنش ماده و انرژی الکترومغناطیسی تابیده به آن می‌باشد. تصاویر سنجش از دوری در زمینه اکتشاف کانسارها از دو جهت حائز اهمیت هستند، در درجه اول تهیه نقشه زمین‌شناسی و زمین‌شناسی ساختاری (نقشه گسل‌ها و شکستگی‌هایی که موقعیت ماده معدنی را مشخص می‌کنند)، و در درجه دوم شناسایی سنگ‌های دگرسانی گرمابی به وسیله نشان‌های طیفی آنها (Sabins 1999). تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی از طریق فن‌آوری سنجش از دور، بسیار کم هزینه است؛ به طوریکه قیمت تمام شده آن در حدودِ یک دهمِ روشهای سنتی تهیه نقشه‌های زمین شناسی می‌باشد (Xiaojia, et al. 2010). تکنیک‌های سنجش از دور نسبت به دیگر روش‌های جمع‌آوری داده‌ها، دارای مزایایی چون متنوع بودن، نسبتا ارزان بودن، امکان به دست آوردن داده‌های به روز و رقومی بودن اغلب آنها می‌باشد؛ که علاوه بر متمایز نمودن این تکنیک‌ها از روش‌های دیگر، موجب ایجاد کاربرد‌های فراوانی در علوم مختلف شده است (مهرمنش 1389)

يكي از مهم ترين ابزارهاي مورد استفاده در توليد داده هاي علوم زمين، بر ميدان هاي پتانسيل و انرژي الكترومغناطيسي استوار است. روش هاي مبتني بر اندازه گيري ميدان هاي پتا نسيل نظير مغناطيس سنجي(Magnetic surveying) و گراني سنجي(Gravity surveying) هستند ، در حالي كه روش هاي ژئوفيزيكي الكترومغناطيسي (Electromagnetic surveying) و پرتوسنجي (Radiometric surveying) در كنار روش هاي مدرن دورسنجي (بازتابي، حرارتي و راداري) همگي مبتن ي بر اندازه گيري انرژي الكترومغناطيسي در تعامل با مواد عمقي و سطحي زمين يعني سنگ ها در حا لت عام و كاني ها و كانی سازي در حالت خاص هستند. روش هاي ياد شده كه امكان به كارگيري آن ها بر روي سكوهاي در حال حركت مثل هواپيما نيز فراهم است برداشت داده در گستره هاي وسيع را به آساني ميسر مي كنند و از اين رو مزيت ويژ ه اي در زمين شناسي و اكتشاف مواد معدني دارند(انتشارات سازمان نظام مهندسي معدن ايران، 1391)

سنجش از دور حرارتی

مهمترين قدم در اكتشاف ، مشخص كردن واحد زمين شناسي بارور است كه بر اساس عوارض سطحي ايجاد شده توسط عوامل دخيل در تشكيل كانسار شناخته مي شود . يكي از اين عوارض ها ، آلتراسيون ها مي باشند كه در اثر واكنش بين سنگ ديواره با محلول هاي كانسار ساز ايجاد مي گردند . همچنين ، اغلب كانسارهاي شناخته شده الگوي منطقه بندي مناسبي از كاني سازي و آلتراسيون سنگ ديواره را كه بصورتهاي مختلفي توسط اكسيدهاي مهم و يا تمركز عناصر اصلي تعريف شود ، ارائه مي دهند . از طرفي كاني سازي كانسارهاي فلزي ارتباط نزديكي با
فعاليت هاي گرمابي دارد و از آنجا كه فعاليت هاي گرمابي و اثرات آن را بطور مستقيم نمي توان روي نقشه زمين شناسي نشان داد و نيز گاهي تشخيص آن روي زمين مشكل است ، لذا شناسايي اين گونه پديده ها ، در انتخاب محل كاني سازي و بررسي محدوده كاني سازي ، از روي تصاوير ماهواره اي مفيد و مناسب مي باشد .
بطور كلي در اجراي عمليا ت اكتشافي، مطالعه تصاوير ماهواره اي يك منطقه قبل از كار صحرائي بدلايل ذيل يك امر كاملامفيداست :
توجه خاص به مناطقي كه در آنها مطالعه جزئيات روي زمين يا کنترل زمينی داراي اهميت بيشتري است.
مطالعه تصاوير ماهواره اي سبب آشنايي بيشتر با جغرافياي ناحيه شده و ميتواند در انتخاب محل ، مسير و غيره كمك شاياني نمايد.

استفاده از تصاوير ماهواره اي بعلت ديد بسيار وسيع (نسبت به عكسهاي هوائي) اين اجازه را به مفسر مي دهد كه همبستگي بين عوارض مختلف زمين شناسي ناحيه را تعيين كند

سنجش از دور راداری

ابزار نوين با اهميتی برای نقشه برداری، زمين شناسی، کانی شناسی و اکتشافات معدنی و تعيين مخاطرات ژئوتکنيکی فراهم می نمايد. در روشهای کاربردی، تصاوير رادار منبع اضافی مهمی از اطلاعات مربوط به بررسی های علوم زمين و نقشه برداری زمين فراهم می نمايد. اين تصاوير به سادگی می تواند اطلاعات را نه از طريق تکنيک های رايج نقشه برداری بلکه از طريق امکان استفاده از تصاوير تکراری مورد نظر زمين بدون توجه به شرايط جوی فراهم آورد. رادار دارای توانمندی تصويربرداری توپوگرافی و اشکال مربوط به مناظر در نواحی و مقياسهای حد واسط است. توانمندی تصويربرداری از اشکال مناظر در اين سطوح، به صورت مهمی در طبقه بندی و تعيين آنها (اشکال مناظر) کمک مینمايد.
با درک چگونگی زمين شناسی منطقه ای که مناظر آن تفسير شده است، يک زمين شناس می تواند اطلاعات
ريشه ای با ارزشی را از تصاوير دورسنجی مربوط به سطوح مناظر استنتاج نمايد. در اين روش با توجه به محدوديت های موجود، کاربر می تواند به طور موثری از اطلاعات رادار به عنوان ابزار نقشه کشی در مقياس ناحيه ای تا مقياس حد واسط استفاده نمايد.

خلاصه ای از داده های موضوعی را که به صورت بالقوه می توان از تصاوير رادار استنتاج نمود؛ به صورت زير می توان برشمرد

استخراج عوارض زمين و توپوگرافی نظير سيستم زهکشی، خطوط ساحلی، لندفرم ها؛ يخچالها، زونهای کافتی
شناسايی و برداشت از سنگ بستر نظير شناسايی انواع سنگها، گسلها، شيب، لايه بندی و ضخامت و نحوه چين خوردگی
اکتشافات معدنی نظير شناسايی آلتراسيون ها، کانی سازی مرتبط با وضعيت ساختاری و سنگ شناسی
اکتشافات هيدروکربنی
تعيين مخاطرات زمين شناسی نظير زمين لرزه، زمين لغزش، فرسايش ساحلی

راهنمايی های کلی به منظور انتخاب داده های رادار برای استخراج و توصيف کاربردهای زمين شناسی در زير بيان می گردد:

تصاوير کوچک مقياس تا متوسط مقياس، اطلاعات بهينه و مناسبی به منظور نقشه برداری ساختارهای زمين شناسی مهيا می کند.
تصاوير متوسط مقياس تا کلان (مقياس ناحيه ای) را می توان برای استنتاج پوشش کلی پهنه ها، به ويژه برای مشخص نمودن و تعريف الگوهای ساختاری اصلی و لندفرم ها به کار برد.
زاويه انتشار سايه (بزرگتر از 40 درجه) می تواند برای تعيين حد مطلوب تعاريف ساختاری سودمند باشد.
در صورتی که عوارض ساختاری تقريباً عمود بر راستای ديد ماهواره رديف شده باشند؛ خطواره های توپوگرافی يا ديگر سيماهای ساختاری، برای شناسايی بارزسازی می گردد.
برای سرزمين های با پستی و بلندی متوسط تا بالا، اخذ هر دو گذر صعودی و نزولی در بالای همان منطقه، امکان شناسايی عوارض ساختاری بيشتری را تا آخرين حد ممکن افزايش می دهد.
تلفيق داده های رادار با داده های ژئوفيزيکی اطلاعات سطحی و تحت الارضی را فراهم می کند

مطالعات ماهواره‌اي

داده‌هاي حاصل از ماهواره‌ها در تشخيص برخي كاني‌ها زون‌هاي آلتراسيون، ساختمان‌هاي زمين‌شناسي و تكتونيكي، استفاده در توپوگرافي، تشخيص تقريبي نوع سنگ كاربرد دارند. ماهواره‌هاي Landsat، Aster JERS-1 از آن جمله‌اند كه مجهز به سنسورهاي جذب امواج EM در دامنه طول موجي مرئي تا مادون قرمز (4 تا 15 باند) هستند در چند سال اخير به‌منظور افزايش قدرت تفكيك امواج و شناسايي دقيق‌تر انواع كاني‌ها سنسورهاي Hyperspectral كه قادر به تفكيك 220 باند هستند ابداع شده‌اند. اين سنسورها براي اولين‌بار در سال 2000 در ماهواره 1-OE به‌كار گرفته شدند و حدود 20 كاني را با استفاده از داده‌هاي ‌هايپرين مي‌توان تشخيص داد و بدين ترتيب مي‌توان اطلاعات با ارزشي جهت شناسايي نواحي مستعد معدني با استفاده از اين داده‌ها كسب كرد علاوه بر به‌كارگيري ماهواره، ثبت داده‌هاي حاصل از انعكاس امواج EM از طريق اسكنرهاي Hyperion با نصب سنسورهاي مذكور در هواپيما نيز انجام مي‌يابد (Airborne Hyperspectral) در اين روش اسكنر درهر روز حدود 6ـ5 گيگابايت داده را جمع‌آوري مي‌كند و در هر روز مي‌توان حدود 3500 كيلومتر مربع از سطح زمين را برداشت كرد. بنابراين در مدت كوتاهي منطقه وسيعي را مي‌توان زير پوشش قرار داد كه اين امر باعث شناسايي اوليه نواحي مستعد معدني در زمان كوتاه مي‌شود و انواع زون‌هاي آلتراسيون و زون‌هاي اكسيدي آهن)هماتيتي، گوتيتي، ژاروسيتي) با اين روش قابل تفكيك هستند. با استفاده از سنسورهاي (SAR (Synthetic Aparture Radar كه امواج مايكروويو را فرستاده و انعكاس آنها را از زمين دريافت مي‌‌كند(سنسورهاي نوع (Active امكان تشخيص انواع سنگ‌ها وجود دارد، امواج مذكوراز ابرها و گياهان هم عبور مي‌‌كنند و بنابراين در مناطق با پوشش ابري گسترده و جنگلي كاربرد بيشتري دارند. ضمنا با استفاده از امواج( TIR(Thermal Infrared )نيز كه توسط ماهواره‌هايAster و Hyperion نيز ثبت مي‌‌شوند با تشخيص ميزان سيليس در سنگ‌ها تا حدودي نوع سنگ‌ها قابل تفكيك است. بديهي است اين تكنولوژي در تهيه نقشه‌هاي زمين‌شناسي به‌خصوص در مناطق صعب‌العبور و كوهستاني كاربرد دارد. ضمنا با استفاده از سنسورهاي SAR مناطق تكتونيكي كه ممكن است جايگاه ذخاير معدني باشند نيز به خوبي شناسايي مي‌شوند. از امواج TIR علاوه بر تشخيص سنگ‌ها، در اندازه‌گيري گراديان حرارتي زمين نيز استفاده مي‌شود كه جهت شناسايي مناطق ژئوترمالي و ذخاير سطحي سولفوره )حرارت محيط بر اثر اكسيداسيون سولفورها افزايش مي‌يابد) كاربرد دارند. تكنولوژي مطالعات ماهواره‌اي به سرعت در حال پيشرفت است و كارآيي نرم‌افزارهاي مربوطه در تجزيه و تحليل داده‌ها نيز در حال افزايش است

سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)

استفاده از سيستم هاي جغرافيايي در دهه ۱۹۸۰ گسترش فوق العاده اي يافته است بطوري كه در كشورهاي پيشرفته، اكثر دانشگاهها، سازمانهاي تجاري و دولتها از اين سيستم براي مقاصد گوناگوني استفاده مي كنند.

تعاريف مختلفي از سيستم اطلاعات جغرافيايي ارائه شده است كه جامع ترين آن بشرح زير است:

مجموعه سازمان يافته اي از سخت افزار و نرم افزار كامپيوتري، اطلاعات جغرافيايي و افراد متخصصي است كه به منظوركسب، ذخيره، بهنگام سازي، پردازش، تحليل و ارائه كليه اشكال اطلاعات جغرافيايي طراحي و ايجاد شده است.

اهميت و نقش GIS در زمين شناسي و اكتشاف

غناي اطلاعاتي داده هاي دورسنجي از يك سو و امكانات بي شمارGIS از سوي ديگر موجب پيوند ناگسستني و نياز متقابل اين دو به هم شده است. به طور كلي GIS در زمين شناسي و اكتشاف سه كاركرد اساسي دارد:

محيطي براي سامان دهي، نگهداري، نمايش، ترسيم و ويرايش انواع داده ها و اطلاعات
محيطي براي افزايش دانسته هاي اكتشافي با تفسير و تلفيق اطلاعات
محيطي براي كارتوگرافي و توليد انواع نقشه

كاركرد اول و سوم در هر دو زمينه مشترك و كاركرد دوم خاص اكتشاف است

توانايي سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) در زمين شناسي و اكتشاف عبارتست از:

ساخت پايگاه داده مكاني
تفسير و اعتبارسنجي اطلاعات اكتشافي
تفسير كاني شناسي
تحليل ساختاري
تفسير سنگ شناسي
ارتباط دورسنجي با ژئوفيزيك و ژئوشيمي
تلفيق اطلاعات اكتشافي
رده بندي و انتخاب آنومالي هاي اكتشافي
استانداردهاي خروجي گيري و نمايش اطلاعات استخراجي
تهیه نقشه و عكس– نقشه
جدول ها و متون
خروجي هاي چندرسانه اي(Multimedia)

(نسرين اميرمطلبي و همکاران) ئر تحقیقی عنوان گزارش بررسي‌هاي اكتشافات سيستماتيك ناحيه‌اي وشناسايي نواحي اميد بخش معدني در زون طارم ، به بررسي اكتشافي سيستماتيك ناحيه اي به منظور پي جوئي مواد معدني در ناحيه زون طارم با بهره گيري از داده هاي مربوط به نقشه هاي زمين شناسي، نقشه هاي ژئوشيميايي، داده هاي ماهواره اي، ژئوفيزيك هوايي وهمچنين نشانه ها ي معدني پرداختند ، آنها باتلفيق ومدلسازي وتبديل اين داده ها به اطلاعات مفيدي مانند ساختار،منشأ،سنگ ميزبان وفرآيندهاي كاني سازي دست یافتند ودر نهايت نواحي اميد بخش معدني را شناسایی کردند

دکتر هوشنگ اسدی هارونی در تحقیقی با عنوان شناسایی و مقایسه آلتراسیونهای محدوده های معدنی طلای شیئر زون موته و مس-طلا پوفیری دالی با استفاده از آنالیز طیفی داده های ماهواره ای استر ، با استفاده از تصاویر ماهواره ای استر و پردازش روی آنها به بررسی و مقایسه دو محدوده طلای موته و مس-طلای دالی پرداخت، که علاوه بر شناسائی آلتراسیون های مختلف در رابطه مستقیم با کانی سازی، در اطراف این دو کانسار زون های آلتراسیون دیگری نیز تشخیص داده شد که به منظور بررسی پتانسیل کانی سازی احتمالی آنها مورد پی جوئی صحرایی قرار گرفتند.

سعيد اسدزاده در تحقیقی با عنوان زمين شناسي طيفي و طيف سنجي زميني براي اکتشاف مواد معدني ، به بررسی دو فناوری همزاد دورسنجی طیفی و طیف سنجی زمینی پرداخت و عنوان کرد که با تکیه بر زمین شناسی طیفی و مدل های کانی سازی علاوه بر تسهيل (هزينه-زمان) فرآيندهاي تعريف/ تشخيص/ تفکيک کاني ها و دگرساني هاي همراه با نهشته هاي معدني، امکان استخراج يکنواخت، يکدست و استاندارد تغييرات کاني شناسي سطحي را فراهم کرده اند. در اين مطلب سعي بر آن است تا ضمن معرفي اصول تئوريک زمین شناسی طیفی و ابزارهاي اجرايي زميني و یا آزمايشگاهي آن، دستاوردهاي عملي آن در بخش اکتشافي با ارائه مطالعه موردي مرور شود.

محمدحسن كريم‌پور در تحقیقی با عنوان تهيه نقشه آلتراسيون و كاني‌سازي بر اساس پردازش داده‌هاي ماهواره‌ي استر – تشخيص كاني‌سازي مس پورفيري و انواع سيستم‌هاي طلا و برآورد سطح فرسايش

، با استفاده از تصاویر لندست و استر به روشهای پردازش تصویر جهت شناسایی کانیها پرداخت وروشهای ترکیب رنگی نسبتهای باندی ، آنالیز مولفه‌های اصلی (PCA ).، نقشه‌برداری زاویه طیفی (SAM) را با هم مقایسه نمود و بیان نمود که روش نقشه‌برداری زاویه طیفی (SAM) از جمله روشهای مرسوم طبقه‌بندی نظارت شده است که از بانک اطلاعات طیفی نرم‌افزار برای مقایسه مقادیر هر پیکسل با طیف کانیهای مختلف استفاده کرده و با حداقل اختلاف زاویه طیفی پیکسل‌ها، موقعیت کانیهای زون‌های آلتراسیون را در تصویر مشخص می‌کند. از مزیتهای این روش شناسایی دقیق نوع و محل کانیها، گسترش و شدت آلتراسیون به تفکیک زون‌های مختلف است. در این روش حتی کانیهایی که با میکروسکوپ نمی‌توان آنها را تشخیص داد، مانند کانیهای رسی، بر اساس تفاوت طیفی در تصویر بارزسازی می‌شوند.

حجت اله رنجبر، مهدی هنرمند، جمشید شهاب پور در تحقیقی با عنوان روشهای طبقه بندی با استفاده از طیفهای مختلف برای نقشه برداری مناطق دگرسان شده در کمان ماگمایی کرمان ، با استفاده از تصاویر سنجنده استر اقدام به شناسایی سنگ های دگرسان شده گرمابی مرتبط با کانی سازی از نوع پورفیری نمودند آنها بیان نمدند که هاله های دگرسانی با استفاده از روشهای نقشه بردار زاویه طیفی و فیلتر پالایش تطبیقی تنظیم شده آمیخته نقشه برداری شدند. طیف های مختلفی شامل طیف های صحرایی، طیف های آزمایشگاهی سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا و طیفهای استخراج شده از روش شاخص خلوص پیکسلی جهت طبقه بندی تصویر استفاده شدند. بهترین نتیجه با استفاده از طیفهای صحرایی بدست آمد. مطالعات صحرایی شامل نمونه برداری، بررسی ویژگی های کلی دگرسانی ها در صحرا، طیف نگاری و عکسبرداری از رخنمونها گردید

حميد رضا پيروان و همکاران در تحقیقی با عنوان شناسايي و تفكيك زون هاي آلتراسيون هيدروترمال و سنگهاي ماگمايي با استفاده از فن و دانش سنجش از دور ، با استفاده از تصاویر لندست و ترکیب رنگهای مختلف و باندهای تفاضلی و طبقه بندی نظارت شده و نمونه های تعلیمی نقشه های مناسبی تولید نمودند و بیان نمودند حدود 15 درصد از سنگهای ولکانوکلاستیک منطقه طارم دگرسان شده هستند که نشان از گسترش وسیع این پدیده در ارتفاعات طارم دارد

قسمتی از تصویر(RGB) ماهواره لندست سال 2014 در این تصویر معدن گل گهر سیرجان به رنگ مشکی نمایش داده شده است

نتیجه گیری

سنجش از دورمي تواند تغييرات دوره اي پديده هاي سطح زمين را نشان دهد و در مواردي چون بررسي تغيير مسير رودخانه ها، تغيير حد و مرز پيكره هاي آبي چون درياچه ها، درياها و اقيانوسها، تغيير مورفولوژي سطح زمين و غيره بسيار كارساز است. افزون بر اين يك سيستم سنجش از دور با توجه به اين كه بر اساس ثبت تغييرات واختلافهاي بازتابش الكترومغناطيسي از پديده هاي مختلف كار مي كند، ميتواند حد و مرز پديده هاي زميني اعم از مرز انواع خاكها، سنگها، گياهان، محصولات كشاورزي گوناگون و … را مشخص كند. سنجش از دور در پيش بيني وضع هوا و اندازه گيري ميزان خسارت ناشي ازبلاياي طبيعي،كشف آلودگي آبها و لكه هاي نفتي در سطح دريا، اكتشافات معدني نيز كاربرد دارد. بدون شك استفاده از اين فن در مطالعات اكتشافي و منابع طبيعي و ساير موارد پيش گفته نه تنها سرعت انجام مطالعات را بيشتر مي كند،بلكه از نظر دقت و هزينه و نيروي انساني نيز بسيار با صرفه تر است