طراحي و مناسب سازي مبلمان شهري

طراحي مبلمان شهري يك موضوع ميان رشته ا ي است و فصل مشتركي از رشته ها وگرايش هاي مختلف است و دامنه گسترده محصولات در ا ين شاخه از طر احي نيازمند، طيف وسيع تخصص ها است . عمده ترين ويژگي مبلمان شهري كاربرد عام آن است و بيش از هر چيز ديگر با توده مردم ارتباط مستقيم دارد و بدين لحاظ موضوع طراحي، ساخت و نصب آنها به ويژه در مواردي خاص مانند طراحي براي معلولين، كودكان و سالخوردگان به مطالعات عميق و دقيق نياز پيدا مي كند.

مبلمان شهري، مجموعه اي از تجهيزات و تسهيلاتي است كه كيفيت و كارايي زندگي را درمحيط شهري ارتقا مي بخشد و وظيفه هدايت ، كنترل ، امنيت ارتباط ، راحتي، اطلاع رساني و تبليغات، تزئين و تفريح در سطح شهر و خيابان را بر عهده دارد .

خيابان به عنوان عرصه اي عمومي جهت فعاليت و حضور اجتماعي انسانها ، به رغم كاركردهاي عملكرد گرايانه، مي تواند فضايي جذاب براي گذران وقت ، گردش، خريد و ديگر مناسبات اجتماعي و فرهنگي باشد و طراحي مبلمان شهري در اين مقياس نياز به بررسي رفتارهاي اجتماعي و تثبيت الگوهاي شهرنشيني دارد توازن ميان بافت اجتماعي
و فضاي شهري و تجهيزات شهري، مستلزم توجه به مقياس طراحي و حوزه كاربري مورد نظر ( محله ،منطقه و شه ر ) است و رعايت عواملي مانند تاثيرات اقليمي و شرايط محيطي تاثير گذ ار بر برنامه ريزي و طراحي، نوع و شدت نياز كاربران ، كميت و كيفيت خدمات ، مسير طراحي تا نصب و نگهداري را مشخص مي كنند.

بنابراين انتخاب و استقرار مناسب و سنجيده مبلمان در فضاي شهري ، محيطي دلنشين و متعادل را پديد مي آورد كه در غناي فرهنگي و اجتماعي محله و شهر تاثير گذار است و به اتكاي همين بافت اجتماعي تثبيت شده و ريشه دار مي توان در مدت زمان كافي و با روش پويا خيابانهاي محله و شهر را به گونه اي مجهز كرد كه بازتاب فرهنگ آن باشند.
طراحي، ساخت و نصب مبلمان شهري كارآمد نيازمند توجه به نكات فني ساخت و اجرا و دانش علمي طراحي است از ديدگاه طر احان انتخاب و طراحي مناسب تجهيزات و امكانات شهري حفظ هويت مكان و نمود بيشتر آن را ممكن مي سازد و اين برخورد به ويژه در احياي بافت تاريخي و سنتي شهرها بسيار موثر است .

گزينشي حساس و محتاطانه در طراحي جزئيات و ارادئه راه حل هايي خ لا ق در طراحي به همراه را « مكان » جانمايي و نصب مناسب، نگهداري و نظافت مبلمان شهري حس تعلق و خاطره انگيزي در افزايش مي دهد و آشفتگي بصري در سيماي شهري را سامان مي بخشد .

طراحي مجموعه اي از عناصر شهري كه پاسخگو به طيف وسيعي از نيازها باشد بايد بر اساس تخمين تعداد مصرف كنندگان و بررسي شخصيت ورفتار و شناخت جايگاه اجتماعي شان صورت پذير د . چرا كه هماهنگ كردن اجزاي مبلمان شهري هميشه ساده تر از هماهنگ كردن مردم و رفتارهاي عمومي آنهاست .
به عنوان مثال كاربرد مناسب رنگ در طراحي مبلمان شهري يكي از راهكارهاي مطلوب در مناسب سازي سيما و منظر شهر است و تاثير بسزايي در ادارك محيط دارد به طوري كه ميان 16 تا 35 سالگي رنگها در بهترين و دقيق ترين وضع خود درك مي شو د . خردسالان و سالخوردگان مهارت كمتري در تفكيك و تشخيص رنگها دارند و براي سنين بالاي 55 ، سرعت تفكيك رنگها روبه وخامت مي گذارد.
چنانكه در جامعه مورد نظر
طراح، حدود سني استفاده ك نندگان در دست اس ت ، توجه به نحوه استفاده و م يزان برخورداري آنها از امكانات بايد در نظر گرفته شون د . بر اين اساس با توجه به تنوع افراد از لحاظ سني و شخصيتي استفاده از رنگهاي خاكستري و خنثي كه در هماهنگي با گسترده اي از رنگهاست و رنگهايي با رنگ مايه كم براي محيط هاي فعال مناسبند و مي توان از رنگهاي قوي تر به منظور تاكيد و برانگيختن استفاده كرد.

انعطاف پذيري وا نطباق كيفيت هاي برتر در طراحي يك مجموعه هماهنگ با مواردي چون عملكرد، دوام، سازگاري با محيط و ش ا يستگيهاي زيبايي شناسانه ، سبب خوانايي در محيط مي شود ، به طوري كه ناظر معمولي مي تواند ارتباط منطقي بين حوزه ها را درك كند و حضور مطلوب مبلمان ناخودآگاه درك مي گردد و به گونه اي در ذهن نقش مي بندد كه گويي هميشه به اين محل و خيابان تعلق داشته است.

هماهنگ سازي در طراحي مبلمان شهري يكپارچه سازي مبلمان شهري از ديگر مواردي است كه مي تواند در نظم وانسجام ساختار فيزيكي و اجتماعي محيط اثر گذار باشد وموجب هماهنگي بصري و احياي هويت منطقه اي و شهري شود.
ابداع خانواده اي قابل توسعه از مبلمان شهري كه اتصالات مشابه و پايه نگهدارنده مشترك داشته باشند، هدف سيستم هاي مبلمان يكپارچه است كه موجب هماهنگي در اجزاي شهر، كاهش مصرف مواد، تقليل هزينه هاي ساخت و كاهش ابعاد مي شو د . علاوه بر اين مي توان از سيستم هاي چند منظوره با قابليت تركيب ساختاري دو يا چند عنصر شهري به منظور افزايش كارايي و كاهش هزينه و حفظ هارموني در ظاهر و پيوستگي در اجزا استفاده كرد.
از اصلي ترين عواملي كه مي تواند نقش ب س زايي در طراحي بهينه مبلمان و ا لمانهاي شهري و نحوه نصب و استقرار آ نها داشته باشد توجه به مساله تخريب گراي ي 11 به عنوان يك معضل اجتماعي است كه سبب آسيب پذبري تجهيزات عمومي شهر مي شو د . طراحي مبلمان مقاوم در برابر تخريب گرايي مستلزم درك صحيح طراحي از شرايط جامعه مورد نظر و بررسي عوامل تاثير گذار در بروز اين معضل و ارائه راهكا ر هاي سودمن د در كاهش خسارات است. به طوري كه طراح مي تواند جزئيات را به گونه اي كارا و زيبا طراحي كند كه امكان برخورداري آسان را براي مخاطبين فراهم كند تا توهم و مشكلي در استفاده ايجاد نشود و همراه با آفرينش محيطي انساني ، احساس احترام را در افراد برانگيزد عناصر شهري مقاوم در برابر تخريبگرايي و علاوه بر اين حس تعلق و تعهد اجتماعي را در برابر تملك فردي افزايش دهد .
ظهور وشيوع تخريب گرايي حوزه هايي از مناطق شهري كه در تحليل روشناساي محيطي و قلمروهاي ثانويه ناميده
مي شوند بيشتر است ، اين مناطق كمتر نقش مركزي و انحصاري دارند و نظارتي را كه در فضاي خصوصي « فضاي قابل دفاع » و اماكن عمومي مي بينيم در اينجا كمتر حاكم است .