تعریفی بر واژگان تخصصی شهرسازی
| نوعي خيابانبندي ، زيستگاهي است كه در آن خودرو عابران پياده از يكسوي خانه، جدا مي شوند. يك سوي خانه كه معمولاً جلوي خانه است، از خودرو به دو است و پشت خانه جاده اي براي خدمات رساني و گاراژ دارد. | radbum |
| زهشكي شعاعي ، الگو زهكشي كه مسيرهاي زهكشي به صورت شعاعي از نقطه اي مركزي به سوي خارج منشعب مي شوند . | radial Drainage |
| الگوي شعاعي (شبكه¬ي ترابري) خيابانها يا بزرگراههايي كه از مركز به سمت بيرون شهر ، كشيده شده و شبكه¬ي شعاعي را تشكيل مي دهند. | radial pattern |
| الگوي توسعه شهري كه در آن جاده هاي شعاعي از مركز شهر به بيرون شهر كشيده مي شوند . اگر با جاده هاي هم مركز يا حلقوي تركيب شوند . (طرح تار عنكبوتي) | radial plan |
| بازسازي اساسي ساختار هنگامي كه تغيير يا بازسازي اساسي در ساختار فيزيكي يا سازماني به وجود مي آيد. | radial Restruchuring |
| جاده يا پياده رويي كه دو سطح را به هم مي پيوندد در برنامه ريزي شهري نوين براي جاده ها يا خطوط آهني بكار مي رود كه دو سوي آن دو سطح مختلف قرار دارند . | ramp |
| نظم موجود در پراكنش اندازه¬ي شهر برخي از كشورها در يك پايگان اندازه- مرتبه ، جمعيت هر شهر داده شده ، به نسبت عكس رتبه¬ي آن در پايگان است يعني شهري كه رتبه¬ي n دارد جمعيتي برابر با جمعيت بزرگترين شهر را دارا است . | rank – size Rule |
| سرويس اتوبوسهايي كه از آزادراهها مي گذرند. | rapid Bus service |
| زمين خام- زمين توسعه نيافته كه از زمين توسعه يافته متمايز مي شود . زمين توسعه نيافته خدمات و تسهيلات موردنياز براي توسعه را ندارند. | rawland |
| زمين و پيوست هاي آنرا گويند. | real Property |
| احياء فرايند تبديل منابع طبيعي نابود شده به كاربري توليدي . در رابطه با كاربري زمين ، اين واژه بخبود يا تبديل زمين براي هدفهاي كشاورزي و گاهي براي هدفهاي ساختماني نيز استفاده مي شود. | reclamation |
| بازسازي ساخت يك يا چند ساختمان جديد در محل يك يا چند ساختماني كه ويران شده اند. | reconstruction |
| شهر تفريحي ، شهرهايي كه شمار بسياري از مردم را به دليل آب و هوا و امكانات فراهم شده جذب مي كنند مانند مناظر زيبا و مراكز تفريحی. | recreational |
| زمين توسعه پذير- زمين كه براي كاربري ويژه اي امكان توسعه دارد. | redevelopable land |
| طرح تقسيم دوباره ، طرحي كه توصيف كننده¬ي چگونگي تفكيك قطعه هاي بزرگ زمين در آينده است. | redivision plan |
| منطقه ، هر ناحيه اي از سطح زمين كه به دليل وحدت در يك يا چند ويژگي از نواحي مجاور متمايز مي شود. | region |
| توسعه¬ي نواري شهر خطي يا رشد حومه اي كه در طول جاده اي اصلي كه به سوي خارج شهر ، گسترش يا توسعه مي يابد. | ribbon Development |
| محل تهيه كود از فاضلاب شهر. | sewage Farm |
| نماينده رسمي دولت در يك استان كه مأمور اجراي قوانين و انجام امور قضايي و نظارت در انتخابات است. | sheriff |
| انجمن خيريه و مذهبي زنان هم پيمان. | sisterhood |
| منسوب به شهر قدیمی troy در آسیای صغیر که به دست یونانیان خراب شد. | trojan |
| چارچوب واریگنون؛ الگویی مکانیکی که در به کارگیری نظریه محل صنعتی وبر، به کار گرفته می شود و برای تعیین نقطه حداقل هزینه های ترابری، استفاده می شود. | varignon Frame |
| زیگورات؛ معماری باستانی شهرهای بابلی و آشوری، دربرگیرنده برجی بلند و چند طبقه که ساختاری هرمی، با معبدی در بالای آن دارد. | ziggurat |
| منطقه جذب؛ منطقه انتقالی است که بوسیله پیش روی بخش تجاری مرکز شهر، به وجود آمده است. | zone of Assimilation |
| منطقه محدودیت ارتفاع، منطقه ای که در آن، ارتفاع هیچ ساختمانی، نباید بیش از اندازه معینی باشد. | zone of High limitation |
| منطقه دفع؛ به ترک منطقه CBD گفته می شود. | zone of Discard |
| منطقه انتقالی؛ در برگیرنده زیست گاههای باستانی که پیرامون نواحی تجاری و مرکزی شهرهای بزرگ قرار دارد. | zone of Transition |
| تئوري مكان فعاليت اقتصادي هوور. | hoover theory of the location of economic activity |
| كارآفريني- ارائه طرحهاي ويژه ، طرحهاي اقتصادي كه موجب ايجاد اشتغال مي شود. | job creation |
| طراح يا مجري طرحهاي اشتغال زا را گويند. | job creator |
| هيئت يا كميته اي متشكل از نمايندگان شماري از كميته هاي برنامه ريزي براي برخورد با مقوله هاي مسائل برنامه ريزي شهري. | joint planning Board |
| سفر بين خانه و محل كار- سفر به محل كار را مي توان از نظر فاصله با زمان سفر ، اندازه گيري كرد. سنجه ي مهم ديگري در اوكادي داده هاي سفر به محل كار است. | journey to work |
| جبران عادلانه ي ارزش ملكي كه از سوي دولت گرفته شده است. | just compensation |
| حوزه زير كنترل و نفوذ حوزة استحفاظي. | jurisdiction |
| کلایدسکوپ/لوله ای که چون بگردانند مناظر زیبایی را نشان میدهد شهر فرنگ دستی. | kaleidos cope |
| تسهیلات زیر بنایی هز سوی دولت(نظام ترابری-تامین آب و فاضلاب. | key facilities |
| در نظریه مکان مرکزی برای نشان دادن شمار مکانهای مرکزی در طبقه ای وابسته به مکان مرکزی | k-value |
| =کیوسک ,(بنایی کوچک برای فروش روزنامه و ایستادن دسته موزیک | kiosk |
| باغی با گیاهان سر در هم که به صورت پیچیده ای آمایش یافته | knot garden |
| آماده سازی زمین: برای مهیا کردن شرایط ایجاد واحد های مسکونی و یا موارد دیگر در قالب یک برنامه توسعه شهری به انجام می رسد. به سخن دیگر، پس از تحصیل زمین ( land assembly) به منظور ایجاد یک سایت قابل توسعه، آماده سازی زمین در مقابل توسعه های شهری افسار گسیخته، خودانگیخته، بدون برنامه و ناهماهنگ میان مسکن و خدمات ضروری مسکن، با تاکید بر این اصل مهم و زیر بنایی که مسکن صرفا یک سرپناه نیست، صورت می گیرد. به این ترتیب، مهم ترین هدف پروژه های آماده سازی، عرضه زمین مسکونی یا مسکن توام با خدمات مورد نیاز مسکن ( تحقق توسعه شهری متعادل) است. | Land Preparation |
| تسهیلات :وسایل مورد نیاز مکان های محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و ….. | Amenity |
| ظاهر: ترکیبی از جنبه های مختلف یک مکان یا ساختمان که تاثیر بصری حاصل از آن تعیین می کند.این مفهوم در کنترل توسعه نقش مهمی ایفا می کند. | Appearance |
| الگوی بهینه سازی : الگو هایی که تلاش برای تعریف راه حلی بهینه برای مسِِیله ای ویژه، با استفاده از روش های گوناگون دارد. | optimization models |
| احیائ روستایی: بررسی آمارهای رسمی گواه بر آن است که در ایران با گذشت زمان، جمعیت شهر نشین رو به افزایش و در مقابل، درصد جمعیت روستایی رو به کاهش است. این پدیده، در عمل، به بهای تخلیه و تخریب مزارع، باغ ها و خانه های روستایی تحقق می یابد. با وجود غلبه این روند، موارد استثنایی نیز به چشم می خورد. این موارد گاهی به صورت برنامه ریزی شده از سوی دولت و گاهیبه صورت تحول در بعضی از شرایط زیست و منابع روستایی پدیدار می گردد. | Rural Revitalization |
| اثبات گرايي(در مطالعات شهري) : راه وروش اثبات گرايي در علوم اجتماعي(شامل جامعه شناسي،سياست ،اقتصاد،مديريت،برنامه ريزي و جز اينها)داير براين است كه هر پديده اجتماعي را ميتوان و بايد از ساير پديده هاي نامرتبط يا به ظاهر نامرتبط جدا كردو همچنان كه در آزمايشگاه علوم تجربي بررسي مي شود،عوامل مؤثر برآن را ارزيابي كردواز طريق رابطه علت و معلولي، تجربي، عمل استقرار به قاعده و قانونمندي حاكم بر آن پديده و شرايط آن دست يافت. در جامعه شناسي، اقتصاد و مطالعات شهري، پوزيتيويسم از راه مطالعات كمي و اثريابي متغيرهاي معين بر روي يك متغير وابسته مورد نظر انجام مي شود. روشهاي آماري و رياضي(اقتصادسنجي وجامعه شناسي) بهترين ابزارهاي مطالعات اثبات گرانه بشمار مي آيند. | positivism and urban studies |
| اجتماع محلي: اجتماع محلي در ظاهر امر، به گروه يا اجتماعي از ارگانيسم هايي اطلاق مي شودكه محيط ومعمولاًعلايق مشترك دارند. در اجتماعات محلي انساني احتمال دارد كه اشتراك در هدف ،باور، منافع، ترجيح ها، نيازها و مخاطرات و… آن وجود داشته باشد و آدميان را به هم بپيوندد. | local community |
|
احياء زمين : عمل تبديل باير به زمين حاصلخيز از طريق اعمال آبياري،زهكشي كنترل سيلاب،تغييرو اصلاح بافت،مواد معدني وآلي خاكو پيشگيري از فرسايش. |
land reclamation |
| ارزيابي : ارزيابي به مفهوم كلي،عبارت است از بررسي وتشخيص نظام مندارزشهاي چيزي يا شايستگي هاي كسي. | evaluation |
| انقلاب شهری: در علوم انسان شناسی و باستان شناسی، به فرایندی که در طی آن جوامع روستایی کشاورزی به جوامع شهری-که در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیچیده هستند- توسعه یابند، انقلاب شهری گفته می شود. اصطلاح انقلاب شهری توسط باستان شناسی به نام گوردون چایلد معرفی شد. | Urban Revolutions |
| استحکام بخشی : مجموعه اقدامات کوتاه مدت و مستمری است که سبب افزایش امنیت، قدرت و استحکام می شود. | Consolidation |
| انطباق، بروز کردن : سلسله اقداماتی مقطعی و کوتاه مدت است که منجر به تغییر و اصلاح فضا به منظور انطباق با کاربری های موجود یا پیشنهادی می گردد. | Adaptation |
| الگویابی مجدد: مجموعه اقداماتی مقطعی و بلند مدت است که سبب شکل گیری الگوی جدیدی از سازمان فضایی گردد، به گونه ای که باعث ارایه شکل های نو، فعالیت های تازه و دگرگونی فضا می گردد. | Remodeling |
| انسان‌گرایی (اومانیسم: ( رویکرد تمرکز بر توانایی‌ها و دغدغه‌های انسان؛ در آزمایش‌های تجربی، مطالعات اجتماعی، پژوهش‌های فلسفی و خلق آثار هنری است. | Humanism |
| احیا: سلسله اقداماتی فرایندی و میان مدت که سبب یگانگی بخشیدن به همه ی بخش های از میان رفته شهر یا سازمان فضایی می گردد، به گونه ای که بتوان کلیت خدشه دار شده را مجددا و از نو احیا کرد. | Restoration |
| انعطاف پذیری: مکان هایی که بتوانند برای منظورهای متنوعی به کار آیند، در مقایسه با مکان هایی که برای کاربری مشخص و محدودی طراحی شده اند حق انتخاب های بیشتری را به کاربران عرضه می دارند. محیط هایی که قابلیت عرضه چنین گزینه هایی را داشته باشند دارای کیفیتی هستند که آن را “انعطاف پذیری” می نامیم. | Robustness |
| استراتژی: راهبرد یا استراتژی نشان دهنده مسیرهای اصلی ممکن است که طراح را به هدف نزدیک می گرداند. | Strategy |
| اراضی شهری : در مطالعات شهری، اراضی شهری به مفهوم متفاوت به کار می‌رود که هریک، برحسب مورد، با یکدیگر فرق می‌کند. به‌عنوان مثال، اراضی از نظر نوع کاربری، کیفیت خاک، شرایط زمین‌شناختی، قیمت و ارزش، قطعه‌بندی و نظایر آن، هریک معنی ویژه‌ای دارد. در همین معنا، قطعه زمین به معنی واحد زمینی است که از طریق تفکیک حاصل شده باشد؛ به سخن دیگر، قطعه زمین، زمین تحت پوشش، یعنی سهمی از زمین که زیر پوشش ساختمانها و ساختارهای فرعی قرار می‌گیرد و تابع شرایط منطقه‌بندی زمین است. به‌هرترتیب، آن نوع از زمینهایی که در شهر یا محیط پیرامون آن که براساس قطعه‌بندیهای مختلف تحت کاربری قرار داشته یا امکان کاربری برای آنها در آینده وجود داشته باشد، اراضی شهری خوانده می‌شوند. قابلیت زمین نیز به معنای آن است که تا چه اندازه می‌توان اراضی را به منظور کاربریهای مختلف مورد استفاده قرار داد. | Urban Lands |
| اراضی روستایی: سطحی از زمین در یک سکونتگاه روستایی یا یک مجموعه زیستی- اقتصادی که در مالکیت یا تصرف یک یا چند واحد تولید زراعی باشد. در بیشتر موارد، هنگامی‌که از زمین روستایی یاد می‌شود، منظور زمین کشاورزی است. به‌طور معمول، یک قطعه زمین کشاورزی، کوچک‌ترین واحد از کل زمینهای روستایی است که وسعت آن در نواحی مختلف و حتی در بین مجموعه اراضی یک روستای معین، متفاوت است؛ این مقدار از چند مترمربع در واحدهای بسیار کوچک تا قطعات بزرگ و حتی یک مزرعه کامل در نوسان است. کل اراضی واقع در محدوده یا مجموعه اراضی به‌هم پیوسته در یک روستای معین را قلمرو روستا می‌نامند که درواقع، شامل زمینهای دایر، بایر و موات، عرصة شبکة آبها و راهها، زمینهای مشاع (اشتراکی) و سطح تحت اشغال واحدهای مسکونی است. شکل، وسعت و نحوه پراکنش این زمینها، الگوی اراضی روستایی را تشکیل میدهد. براین‌اساس، منظور از الگوی زمینهای روستایی، ریخت و نحوة استقرار فضایی قطعات مفروز موجود در نظام مالکیت و تصرف و نوع کاربری زمینها در یک سکونتگاه روستایی است. | Rural Lands |
| اقتصاد شهری: در اقتصاد شهری سعی می شود که مسایل مربوط به تخصیص عوامل تولید و توزیع درآمد واقعی در داخل و بین مناطق شهری، به طور علمی توضیح داده شود. به عبارت دیگر چگونگی تولید و توزیع کالاها و خدمات، نه تنها در داخل شهر، بلکه بین شهرها بررسی می شود. | Urban Economy |
| امکان سنجی: عملی بودن توسعه (ساخت و ساز) با توجه به شرایط اقتصادی و وضعیت بازار | Feasibility |
| انطباق پذیری : ظرفیت یک بنا یا فضا به منظور تغییر و تحول در جهت پاسخگویی به شرایط اجتماعی، فنی و اقتصادی. | Adaptability |
| امنیت شهری: امنیت شهری به معنای فراغت از هر گونه تهدید و تعرض به حقوق و آزادی های مشروع و قانونی شهروندان است و از 3 لایه اصلی و متکامل تشکیل شده است که عبارتند از: امنیت فردی، امنیت اجتماعی و امنیت ملی. | Urban Security |
| الگوی سکونتگاهی : نحوه پراکنش مجموعه های جمعیتی ( سکونتگاهی) در ابعاد و اندازه های مختلف. | Settlement Pattern |
| اکولوژی شهری: اکولوژی شهری یک رویکرد چند رشته ای است که به مطالعه اثرات متقابل پویا بین انسان و سیستم های زیست محیطی می پردازد . هدف آن درک دو موضوع : فرآیندهای ناشی از شهرنشینی و اثرات شهرنشینی در اکولوژی زمین است . | Urban Ecology |
| آلودگی صوتی: هر صوت ناخواسته ای که در زمان و مکان نامناسب ایجاد می شود | Noise |
| اصلاحات ارضی: اصلاحات ارضی یا الغای رژیم ارباب و رعیتی عبارت است از تغییرات اساسی در میزان و نحوه مالکیت اراضی به ویژه اراضی کشاورزی و مراتع به منظور افزایش بهرهوری عمومی جامعه. اصلاحات ارضی در کشور به کوشش پادشاه ایران محمد رضا پهلوی و نخست وزیران دکتر علی امینی و اسدالله علم به تحقق پیوست و بدین ترتیب تغییر شیوه مالکیت زمینهای کشاورزی از دست از فئودال‌ها یا مالکان بزرگ به خرده مالکی و توزیع مجدد آن بین کشاورزان، با تصویب قانون اصلاحات ارضی و سپس قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی طی ۳ مرحله انجام گرفت. اصلاحات ارضی نخستین اصل منشور انقلاب شاه و مردم بود. | Land Reform |
| بازساخت شهری: بازساخت شهری به تحولات عمده در ساختار فضایی و سازمان شهرها و همچنین به طور معمول به بازساخت اقتصاد، جامعه و سیاست شهری دلالت دارد. | Urban Reconstruction |
| بلوک: بلوک ها حوزه هایی از اراضی هستند که کاملا به وسیله معابر عمومی احاطه می گردند. | Block |
| بهره وری: بسندگی بهره برداری از منابع تولید | Productivity |
| بوم شناسی: دانشی که به بررسی رابطه موجودات زنده با محیط پیرامونش می پردازد. | Ecology |
| برنامه : نمایش منظم و یا رعایت سلسله مراتب فعالیت های مربوط به یکدیگر و همچنین مرتبط با رشته تصمیمات منظم و بر حسب دوره های زمانی مختلف | Plan |
| برنامه ریزی: فعالیتی که با اداره و کنترل سامانه می تواند آن را به سوی هدف هماهنگ مرتبط با نظام ارزشی جامعه هدایت کند. | Planning |
| برنامه ریزی شهری : تامین رفاه شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر، سالمتر، آسانتر، مؤثرتر و دلپزیرتر،ساماندهی فضایی ساختارهای کالبدی | Urban planning |
| برنامه ریزی روستایی: تعیین هدف و اجرای امور در روستاها برای کسب رفاه و امنیت و رسیدن به سطح قابل قبول استانداردهای زیستی جامعه روستایی | Rural Planning |
| برنامه ریزی منطقه ای: انتظام بخشی و ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در شبکه شهری. در واقع فرآیندی است در جهت تنظیم و هماهنگ کردن برنامه های مختلف اقتصادی – اجتماعی با نیازها و امکانات محلی. | Regional planning |
| بازسازی: تخریب و از نو ساختن ابنیه یا بافت های شهر و یا جایگزینی عناصر جدید به جای قدیم است و هدف آن انطباق با شرایط جدید شهر است. بازسازی زمانی انجام می شود که 2 عامل فرسودگی کالبدی و عملکردی را با هم داشته باشیم. | Reconstruction |
| بهسازی: احیای نواحی موجود بر اساس یک طرح هماهنگ، به مفهوم مرتب سازی و نوسازی ابنیه و بافت های فرسوده و تاریخی شهری از طریق بازیابی فضاها و محوطه های تاریخی و جایگزینی عناصر و کاربری های جدید در فضاها و کالبد نوسازی شده. بهسازی بیشتر به جنبه های اجتماعی می پردازد. در بهسازی ابتدا فرسایش کالبدی داریم که منجر به فرسایش عملکردی شده است. | Improvement |
| باززنده سازی: یا توان بخشی، تزریق مجدد زندگی در کالبد بافت های قدیمی و فرسوده که در این سیاست، حیات اجتماعی و اقتصادی بیش از بازسازی و نوسازی کالبدی مدنظر است. در باززنده سازی ابتدا فرسایش عملکردی داریم که منجر به فرسایش کالبدی شده است. | Restoration, Regeneration |
| برنامه توسعه ملی: سندی است حاوی مجموعه ای از اهداف و بیان استراتژی ها، سیاست ها، دستورالعمل ها و سازماندهی لازم برای نیل به اهداف تعیین شده که مدیریت اقتصادی – اجتماعی کشور برای توسعه اجتماعی- اقتصادی تدوین می کند. دو عنصر مهم در تهیه برنامه توسعه ملی عبارت است از انجام پذیری و سازگاری. | National development plan |
| برنامه ریزی فضایی: مجموعه فنون و روش های مورد استفاده برای قانونمند کردن و انتظام فضایی اقدامات اثر گذار بخش عمومی و خصوصی بر نحوه ی مکان گزینی و استقرار فعالیت های اجتماعی و اقتصادی در فضای دو بعدی. | Spatial Planning |
| برنامه اقتصادی: سند نوشته شده ای است، حاوی جهت گیری ها و چارچوب های چگونگی تخصیص منابع و تصمیم گیری بین فعالیت های مختلف، جهت نیل به نرخ رشد اقتصادی تعیین شده طی دوره ای مشخص. | Economic plan |
| برنامه: برنامه یک چارچوب روشمند پیشنهادی است که چگونگی انتقال از یک مرحله به مرحله دیگر را مشخص می سازد. این چارچوب نحوه حرکت از وضع موجود به سوی دستیابی به یک یا چند هدف عینی یا آرمانی را در بر می گیرد. | Plan |
| بحران شهری: بحران شهری زمانی بروز می یابد که مسایل و معضلات شهری لاینحل جلوه کنند و سرنوشت آتی شهر با وضعیتی حاد روبرو گردد. در این مواقع حکومت ها مستاصل جلوه می کنند و نوعی احساس خطر شهر را فرا می گیرد.با این وجود، بحران همیشه امری مرتبط با چشم انداز آتی و نوعی بیان وضعیت مسئله به شمار می آید. | Urban Crisis |
| برنامه سالانه: منظور از این برنامه عملیات اجرایی دولت است که سالانه تنظیم و همراه بودجه کل کشور تقدیم مجلس شورای اسلامی می گردد و ضمن آن در قالب هدف ها و سیاست های مندرج در برنامه عمرانی پنج ساله هدف های مشخص و عملیات اجرایی سالانه هر دستگاه اجرایی با اعتبار مربوط تعیین می شود. | Annual plan |
| برنامه مدیریت شهری : برنامه مدیریت شهری که در 1986 میلادی مطرح شد، تلاش مهمی است از جانب برنامه ی اسکان بشر و برنامه توسعه ی سازمان ملل، به همراه سازمان های حامی خارجی، برای تحکیم همکاری های شهرهای کشورهای در حال توسعه در زمینه رشد اقتصادی، اجتماعی و کاهش فقر. | Urban Management Program |
| برنامه ریزی کالبدی: برنامه ریزی کالبدی فرآیندی برای توسعه فیزیکی یک شهر یا منطقه در قالب یک پیشنهاد به صورت طرح سه بعدی است.برنامه ریزی کالبدی به ساماندهی بخش هایی از شهر، شامل کاربری زمین، مکانیابی و طراحی ساختمان ها، خیابان ها، خدمات حمل و نقل، مسیرهای خدماتی و فضاهای باز می پردازد. | Physical Planning |
| توسعه: فرآیند بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی تمام مردم. سه جنبه مهم توسعه عبارتند از:
1- ارتقای سطح زندگی مردم از طریق فرآیندهای مناسب رشد اقتصادی 2- ایجاد شرایطی که موجب رشد عزت نفس مردم شود، از طریق استقرار نظام ها و نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که مشوق شأن و احترام انسان باشد. 3- افزایش آزادی های مردم در انتخاب، از طریق وسعت بخشیدن به حدود متغیرهای انتخاب آنها به عنوان مثال، افزایش در تنوع کالاها و خدمات مصرفی |
Development |
| تخصیص منابع: مکانیزمی برای توزیع منابع اعم از مالی، انسانی، فنی، تجهیزاتی و غیره، براساس ضوابط مشخص بر حسب فعالیت های اقتصادی و مناطق جغرافیایی. | Resource allocation |
| تخصیص اراضی: تعیین نحوه و انواع کاربری زمین در محیط های روستایی بر اساس معیار های معین. زمین و آب 2 عنصر حیاتی کشاورزی و زندگی روستایی هستند. تعیین کاربری زمین بر اساس آن در روستاها به شکل سنتی و رعایت بسیاری از نکات مرتبط با آن در ساخت و ساز و توسعه معاصر روستاها از اهمیت برخوردار است. | Land Allocation |
| تصمیم سازی: آماده نمودن و در نظر گرفتن مواردی از طرف مشاور برای آنهایی که مسئولیت تایید یا نهایی کردن تصمیم را دارند. | Decision Making |
| تصمیم گیری: انتخاب و نهایی کردن موارد تصمیم سازی شده است و به نوعی مترادف با تصویب و وجهه قانونی دادن به موارد لازم جهت هدایت تا رسیدن به وضع مطلوب | Decision Taking |
| توسعه پایدار شهری: فرآیندی در ایجاد شهر پایدار، یعنی شهری مناسب زندگی حال و آینده ی شهروندان. بنابر اصل یگ بیانیه ریو، انسان شایسته ی برخورداری از زندگی سالم، پربار و هماهنگ با طبیعت استو می بایست محور اصلی توسعه پایدار قرار گیرد. | Urban Sustainable Development |
| تقاطع: نقطه برخورد دو جاده،معمولا در رابطه با بزرگراه ها استفاده می شود. | Intersection |
| توسعه اقتصادی: تغییرات و دگرگونی های ساختی در اقتصاد کشور، در چارچوب نظام ارزش های سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه. توسعه اقتصادی بدون رشد مستمر تولید ناخالص داخلی و تغییرات ساختاری از نظر سهم بخش های عمده اقتصادی در تولید ملی تحقق پیدا نمی کند | Economic development |
| حومه شهری: حوزه ای در بیرون شهر اصلی با فاصله از آن که جز همان شهر و محل سکونت بخشی از جمعیت آن به شمار می آید. در گذشته که شهر ها حصار دفاعی داشتند، نواحی بیرون قلعه، حومه خوانده می شد. | Urban Suburb |
| خصوصی سازی: خصوصی سازی اصطلاحی عام برای مجموعه ای از سیاست هاست که وجه اصلی آن تقویت بازار به بهای جایگاه اقتصادی دولت است. خصوصی سازی با توجه به سطح تحلیل، به صورت های مختلف تعریف می شود. در معنای بسیار عام، خصوصی سازی عینی این که برای تامین نیاز های جامعه، هر چه بیشتر بر نهاد های خصوصی و هر چه کمتر بر نهادهای عمومی تکیه شود. خصوصی سازی در وجه کاربردی، یعنی کاستن از نقش دولت و افزودن بر نقش بخش خصوصی از حیث فعالیت ها، مالکیت ها و داراییها. | Privatization |
| دید راهبردی: خط دیدی که از یک نقطه خاص تا یک نشانه شهری یا خط آسمان مهم امتداد می یابد. | Strategic view |
| دانه بندی شهری: الگوی چیدمان و اندازه ساختمان ها و قطعات زمین در یک سکونتگاه و میزان ریزدانگی و درشت دانگی بلوک بندی در یک محدوده | Urban grain |
| درآمد ملی: کل ارزش پولی تمامی کالاها و خدمات نهایی تولید شده در اقتصاد ملی، طی یک دوره زمانی مشخص، معمولا یک سال. درآمد ملی پس از اضافه کردن سهم عوامل تولید ملی یک کشور در سایر کشورها به تولید داخلی و کم کردن سهم عوامل تولید خارجی از تولید داخلی به دست می آید. | National income |
| دیوان ملی : کل تعهدات بدهی دولت که از طریق انتشار اوراق بهادار (قابل مبادله و غیرقابل مبادله) ایجاد شده باشد. | National liabilities debt |
| دولت: یک نهاد سازماندهی شده‌ی سیاسی تحت یک حکومت؛ با یک نفع مشترک؛ و یک ملت. نهادهایی که بخش‌های جمهوری فدرال را تشکیل می‌دهند بخصوص در ایالات متحده. با این حال، متداول‌ترین تعریف برای دولت از آن ماکس وبر است. او دولت را یک نهاد سیاسی از حکومت مرکزی که انحصار استفاده از قدرت مشروع را در یک واحد ارضی دارد، تعریف کرده است. | State |
| راهبرد: واژه استراتژی یا راهبرد مفهومی است که از عرصه نظامی نشأت گرفته و بعداً در سایر عرصه ها از جمله اقتصاد، تجارت و به ویژه عرصه سیاست و مملکت داری از کاربرد زیادی برخوردار شده است.ریشه واژه «استراتژی» واژه یونانی «استراتژی» (Strategy) به معنای «فرماندهی و رهبری» است. اکنون معنای ساده استراتژی عبارت است از یک طرح عملیاتی به منظور هماهنگی و سازماندهی اقدامات برای دستیابی به هدف. استراتژی به آوردن نیرو به صحنه اطلاق می‌شود و به بیان دیگر طرح درازمدتی است که برای نیل به یک هدف مشخص طراحی و تبیین می‌گردد. | Strategy |
| اثبات گرايي(در مطالعات شهري) : راه وروش اثبات گرايي در علوم اجتماعي(شامل جامعه شناسي،سياست ،اقتصاد،مديريت،برنامه ريزي و جز اينها)داير براين است كه هر پديده اجتماعي را ميتوان وبايد از ساير پديده هاي نامرتبط يا به ظاهر نامرتبط جدا كردو همچنان كه در آزمايشگاه علوم تجربي بررسي مي شود،عوامل مؤثر برآن را ارزيابي كردواز طريق رابطه علت ومعلولي،تجربي، عمل استقرار به قاعده وقانونمندي حاكم بر آن پديده و شرايط آن دست يافت. در جامعه شناسي،اقتصادو مطالعات شهري،پوزيتيويسم از راه مطالعات كمي واثريابي متغيرهاي معين بر روي يك متغير وابسته مورد نظر انجام مي شود. روشهاي آماري و رياضي(اقتصادسنجي وجامعه شناسي)بهترين ابزارهاي مطالعات اثبات گرانه بشمار مي آيند. | positivism and urban studies |
| آمایش سرزمین : تنظيم رابطه بين انسان، فضا و فعاليتهاي انسان در فضا | |
| اراضی بایر :تعریف اراضی بایر در قانون زمین شهری مصوب 66ماده4: زمین هايی که سابقه عمران واحیا داشته وبه تدریج به حالت وشکل موات برگشته اند اعم ازآنکه صاحب مشخصی داشته و یا نداشته باشند. | |
| زمین قابل ساخت: یعنی آن قسمت از اراضی که برای کاربری مناسب است و به همین صورت، | |
| زمین متروکه : عبارت از زمینی است که دارای سابقه استفاده بوده، ولی هم‌اکنون رها مانده و تولیدی نیست. | |
| برنامه ریزی استراتژیک: برنامه ریزی استراتژیک کوششی است ساخت یافته برای اتخاذ تصمیم های اساسی و انجام اعمالی که ماهیت سازمان، نوع فعالیت ها و دلیل انجام آن فعالیت عا توسط سازمان را شکل داده و مسیر می بخشد همانطور که استراتژی نظامی پیروزی در جنگ است، برنامه ریزی استراتژیک نیز طرق انجام مأموریت های سازمان را دنبال می کند | |
| برزن: برزن کالبد سکونت و اشتغال 1800 الی 3000 خانوار است عنصر شاخص برزن واحد آموزش راهنمایی است. هر برزن توسط شبکه سواره جمع کننده درون برزن از سایر برزن های مجاور جدا و مستقل می گردد. معمولا مدرسه راهنمایی حداکثر در فاصله 15 دقیقه ای پیاده از محل سکونت قرار می گیرد ( زیاری، کرامت ا…، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری1384) | |
| بافت شهری: دانه بندی و درهم تنیدگی فضاها و عناصر شهری که به تبع ویژگیهای محیط طبیعی به ویژه توپوگرافی و اقلیم در محدوده شهر یعنی بلوک ها و محله های شهر به طور فشرده و یا گسسته و با نظمی خاص جایگزین شده اند. | |
| برنامه ریزی توسعه ای: این شیوه برنامه ریزی بیشتر در کشورهای کمتر توسعه یافته و در سطح سرزمین(یادر سطح ملی) به کار می رود. در این حالت برنامه ریزی در وهله نخست راهی برای ترویجپیشرفت اقتصادی- اجتماعی این کشورها به نظر می آید. این شکل برنامه ریزی درکشورهای کمتر توسعه یافته در دوران پس از جنگ دوم جهانی رایج و از آن پس وارد چندمرحله شد. ورود به هر مرحله جدید به دلیل نارضایتی از انگاشتها و رهیافتهای مراحلپیشین بوده است. | |
| بافت فرسوده: به بافتی از شهر اطلاق می شود که ارزش های شهروندی آن کاهش یافته و ساکنان آن از شرایط زندگی در محل خود رضایت و ایمنی خاطر نداشته و نیازهای اساسی آنها برآورده نمی شود. بنابراین فرسودگی به کالبد منحصر نمی شود، بلکه معرف وجود شرایطی است که زندگی انسان را از ابعاد مختلف تهدید می کند. | |
| حوزه(عنصر5از عناصر لینچ(: به مکان هایی از فضای شهری اتلاق می شود که یک بافت مشخص و مشهود دارد و متناسب با عملکردشان پذیرندگی دارند. که 2 نوع دارد.مثال برای نوع 1 ساختمان های اتیه سازمثال مناسب است
textureبافت – grainدانه بندی |
|
| درآمد سرانه : درآمد سرانه نشان دهنده متوسط تولید و یا درآمدی است که به افراد جامعه تعلق می گیرد. درآمد سرانه به عنوان یک شاخص اقتصادی پایه، مبین سطح زندگی و وضعیت رفاهی جامعه است اما نحوه توزیع درآمد در بین افراد جامعه را نشان نمی دهد. |
