بررسي گونه شناسي مسكن در بافت تاريخي تنوعات اسكان در اين بافت را مشخص ميكند. واحدهاي مسكوني بافت تاريخي را ميتوان به گروههاي زير تقسيم كرد:
- گونه چهارطرف ساخت (O شكل): در اين نوع ساخت فضاهاي مسكوني درگرد حياطهاي مركزي شكل ميگيرند و كليه ارتباطات و عملكردها از طريق حياط مركزي صورت ميگيرد. در بناهاي باقيمانده قديمي ميتوان ارزشهاي معماري و فضائي كه اين نوع معماري بوجود ميآورد را ادراك نمود.
- گونه سه طرف ساخت (U شكل): در اين نوع شكل گيري فضاها، احجام در سه طرف حياط شكل ميگيرند و بعد از نمونه 4 طرف ساخت بهترين پاسخ گويي را به شرايط بافت دارد، جهت چهارم در اين نوع معمولاً به طرف معبر ميباشد.
- گونه دو طرف ساخت پيوسته (L شكل و نوع ناپيوسته II شكل): در اين نوع ساخت L شكل احجام بصورت پيوسته و در 2 طرف فضاي باز شكل ميگيرند و در نوع I I شكل احجام در دو طرف حياط و به صورت گسسته قرار ميگيرند. اما در معماري گذشته ديوارههاي حياط فاقد ساختمان بدون تدابير معماري رهانمي شد، بلكه تقسيم بنديهائي در ديوار آنها را جزئي از معماري يكپارچه ساختمان ميكرد.
- گونه يك طرف ساخت (I شكل): در معماري گذشته شيراز از اين گونه كمتر استفاده ميشد و سعي بر اين بود كه از شرايط اقليمي و جهات مختلف آفتابگيري، بهترين بهره برداري براي بناي مسكوني بعمل آيد. اما در معماري معاصر اكثر نوسازي ابنيه به اين گونه صورت گرفته و خود باعث ناهماهنگي در بافت تاريخي گرديده است.